به کوشش: جمعى از پژوهشگران« مؤسّسه دائرهالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهلبیت( ع)»، زیر نظر آیت الله سید محمود هاشمى شاهرودى، این کتاب در شش جلد تدوین شده است و بیش از هفت هزار عنوان فقهی را در بر دارد و برای مدرسان فقه و احکام بسیار مناسب و قابل استفاده است.
از ویژگیهای این مجموعه ی کم نظیر، نگارش به زبان فارسی، نظم الفبایی، نثر روان و ساده است، در عین حال اتقان علمی و فنی کتاب نیز محفوظ مانده است. کتاب فرهنگ فقه منبع معتبری است که در بردارنده ی اطلاعات فشرده ی فقهی می باشد و به جهت تنظیم الفبایی دسترسی به واژه و مطلب مورد نظر بسیار آسان است.
نمونه ای از واژگان این کتاب:
*برید
برید: واحد مسافت/ نامهرسان (–) نامه رسان).
برید به معناى نخست به عنوان واحد مسافت – معادل چهار فرسخ شرعى یا دوازده میل، حدود ۲۲ کیلومتر- براى تعیین حدّ برخى موضوعات احکام شرعى همچون سفر (–) سفر) و حرم (–) حرم) در روایات و کلمات فقها در باب صلات و حج به کار رفته است.
سفر شرعى که احکام قصر (–) قصر) و افطار (–) افطار) بر آن مترتّب است، با طىّ مسافتى به مقدار دو برید تحقّق مى یابد. «۱» حدّ حرم را برید در برید گفته اند.
*عذر: دلیل رافع ملامت.
عذر در لغت عبارت است از دلیلى که ملامت و سرزنش ناشى از ارتکاب کارى ناپسند یا ترک کارى پسندیده را از انسان برمىدارد و فرد به سبب آن دلیل بر ترک یا ارتکاب آن عمل سرزنش نمی شود.
معناى عذر در فقه نیز قریب به معناى لغوى آن است و بر چیزى اطلاق مى شود که عقاب و کیفر را از کسى که تکلیف شرعى را ترک کرده بر مىدارد و نیز موجب برداشته شدن برخى آثار دیگر که بر ترک آن نسبت به غیر معذور مترتب است، مى شود، مانند حیض، بیمارى و خوف. از احکام مرتبط با آن در بسیارى از بابها، همچون طهارت، صلات، صوم، حج، جهاد، نکاح و دیات سخن گفته اند.
اظهار نظر:
نپرداختن به برخی عناوین مستحدثه و نو و همچنین شرح ندادن برخی دقایق و اختلافات (فروق) واژه های نزدیک و مرادف (خصوصا در گناهان زبانی) از کاستی های این مجموعه است.